Strefa niebezpieczna w zakładzie to obszar, w którym występuje ryzyko zagrożenia zdrowia lub życia pracowników. Taka przestrzeń powinna być oznakowana w odpowiedni sposób, a osoby, które się w niej znajdują, powinny przestrzegać określonych procedur. Czym dokładnie jest strefa niebezpieczna, jak ją skutecznie wydzielić i o czym pamiętać?
Strefa niebezpieczna – definicja i przepisy
Strefa niebezpieczne to przestrzeń, w której ryzyko wypadków i innych niebezpiecznych sytuacji jest duże. To często także miejsce, w którym pracownicy są narażeni na działanie szkodliwych czynników (np. toksycznych substancji) lub obrażenia ciała, w związku z – na przykład – pracą maszyn czy ruchem pojazdów.
Informację na temat strefy niebezpiecznej znajdziemy w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 roku. Rozporządzenie to dotyczy ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. Wytyczne znajdziemy także w późniejszych rozporządzeniach, m.in. ministra środowiska czy ministra infrastruktury.
Najważniejszym założeniem wszystkich tych przepisów jest konieczność wydzielenia strefy niebezpiecznej w taki sposób, by dla pracowników zrozumiałe było, że jest to obszar, w którym należy zachować szczególną ostrożność.
Przeczytaj także: Karty Kanban – przykłady i stosowanie w praktyce
Konieczność oznakowania strefy niebezpiecznej
Najważniejszym celem wydzielenia strefy jest zminimalizowanie ryzyka wystąpienia wypadków oraz ochrona zdrowia i życia pracowników. Dodatkową korzyścią jest zwykle również optymalizacja pracy. Identyfikacja potencjalnych niebezpiecznych sytuacji jest obowiązkiem pracodawcy – powinien on znać zagrożenia w swoim zakładzie i podjąć wszystkie kroki, które pozwolą ich uniknąć. Jednym z takich obowiązków jest właśnie wydzielenie strefy niebezpiecznej.
Aby wydzielić strefę, najczęściej stosuje się różnego rodzaju fizyczne bariery (np. przegrody, słupki, zapory) oraz systemy oznakowania. Mogą być to znaki pionowe (np. tabliczki) lub znaki poziome – np. oznakowanie podłogowe.
- Tradycyjne tabliczki mogą ostrzegać na przykład przed niebezpiecznymi substancjami, poruszającymi się pojazdami lub elementami konstrukcyjnymi maszyn, czy zagrożeniami elektrycznymi, świetlnymi i dźwiękowymi (np. nadmiernym hałasem wymagającym założenia słuchawek).
- Znaki poziome mogą wyznaczać bezpieczne strefy komunikacyjne oraz konkretne obszary, w których można przebywać. Oznakowanie dróg w zakładzie pracy jest bardzo istotnym elementem pozwalającym na zachowanie bezpieczeństwa i higieny pracy. Przydatne są także znaki i piktogramy podłogowe (np. znaki w kształcie stóp, które wskazują dokładne miejsce, w którym należy pracować przy danej maszynie).
Strefa niebezpieczna na przykładach – jak wydzielić ją w zakładzie pracy?
Ważną rolę pełnią linie wyznaczające drogi komunikacyjne w magazynie. Liniami naklejanymi na podłodze wyznacza się trasę dla wózków widłowych i innych pojazdów, przestrzeń dla osób poruszających się pieszo, a także miejsca, gdzie oba te szlaki komunikacyjne mogą się ze sobą bezpiecznie krzyżować. Tam, gdzie pojawia się ryzyko niespodziewanego pojawienia się pieszych, stosuje się również dodatkowe elementy, takie jak barierki, furtki, czy wygrodzenia innego typu.
Przepisy nakładają także na pracodawców konieczność oznakowania miejsc, w których występuje ryzyko potknięcia się lub przewrócenia. Z tego względu stopnie, schody i inne elementy wystające ponad poziom podłogi należy okleić taśmą w kontrastowych kolorach.
Dla zwiększenia bezpieczeństwa przydatne mogą być takie elementy jak:
- Słupki i odbojnice – które chronią poszczególne elementy (np. regały magazynowe lub strefy, w których przebywają pracownicy) przed zderzeniami,
- Ogrodzenia ochronne – mogą być wykonane z różnych materiałów i w różnych wariantach wielkościowych. Dostępne są także rozwiązania modułowe, które pozwalają łatwo wydzielić określoną przestrzeń i modyfikować te ustawienia. Bariery mona wyposażyć w dodatkowe elementy, takie jak płyty zderzeniowe, czy bramki bezpieczeństwa.
- Profile ostrzegawczo-ochronne – do oznaczania ostrych krawędzi, stropów, stopni i innych elementów, o które łatwo się potknąć.
O czym jeszcze pamiętać?
Trzeba wiedzieć, że niedopilnowanie obowiązku wydzielenia i oznakowania strefy niebezpiecznej zwiększa ryzyko poważnego wypadku i może wiązać się z grzywną, a niekiedy także odpowiedzialnością karną dla osoby odpowiedzialnej za organizację pracy zakładu. Najlepiej więc skorzystać z wszystkich dostępnych możliwości, by wywiązać się obowiązku zapewnienia bezpieczeństwa – zwłaszcza że na rynku dostępne są różnego rodzaju produkty pozwalające łatwo i skutecznie zadbać o ten aspekt.
