Bezpieczeństwo pracowników stanowi priorytetowe zagadnienie we wszystkich zakładach pracy. Odpowiednio wyposażona apteczka pierwszej pomocy jest niezbędna w przypadku nagłego wypadku lub wystąpienia innej sytuacji zagrażającej zdrowiu. W jakie elementy należy wyposażyć apteczkę, gdzie powinna się ona znajdować i co na ten temat mówią przepisy?
Apteczka pierwszej pomocy – przepisy
Zgodnie z polskimi przepisami istnieje konieczność posiadania apteczki w miejscu pracy. Reguluje to między innymi Kodeks pracy (m.in. art. 209), który nakłada na pracodawcę obowiązek zapewnienia środków pierwszej pomocy oraz innych środków, które pozwolą udzielić pomocy w razie wystąpienia wypadku lub zachorowania pracownika.
O obowiązku utrzymania apteczek w odpowiedniej liczbie mówi też Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. Zapisy precyzują między innymi, że apteczka powinna być dostosowana do rodzaju wykonywanej pracy, a jej zawartość należy regularnie sprawdzać i uzupełniać. Pracodawca jest odpowiedzialny za zapewnienie odpowiedniej liczby apteczek, a także za szkolenie pracowników z zakresu udzielania pierwszej pomocy.
W przypadku niedopełnienia obowiązku posiadania apteczki (lub gdy jest ona niedostatecznie wyposażona), pracodawca może zapłacić grzywnę. Jej wysokość jest zależna od skali zaniedbania (Inspekcja Pracy wyznacza kwotę indywidualnie).
Apteczka w zakładzie pracy musi być odpowiednio oznakowana
Aby zapewnić łatwy dostęp do apteczki pierwszej pomocy, powinna ona być umieszczona w widocznym miejscu i odpowiednio oznakowana (tak by była łatwo rozpoznawalna). Kluczową kwestą jest także łatwy dostęp do apteczki, stąd w dużych zakładach apteczek powinno być co najmniej kilka.
Oznakowanie apteczki może zawierać uniwersalnie rozpoznawalne symbole medyczne, takie jak krzyż lub trójkąt, dobrze, jeśli zawiera też napis ‘Apteczka pierwszej pomocy”. Jeśli w zakładzie pracy zatrudnieni są obywatele innych krajów, warto zadbać, aby oznaczenie było zrozumiałe również dla nich. Jasne i czytelne oznaczenie jest bardzo ważne – w sytuacji paniki lub pośpiechu, skomplikowane lub dwuznaczne komunikaty mogą zostać niezauważone przez pracowników.
Warto pamiętać również o instrukcji udzielania pierwszej pomocy – taka instrukcja powinna się znaleźć w widocznym miejscu przy apteczce lub punkcie pierwszej pomocy. Tablice pozwalające zorganizować funkcjonalny punkt pierwszej pomocy możesz zobaczyć tutaj: https://usprawniaj.pl/kategoria-produktu/bezpieczenstwo-przemyslowe/punkt-pierwszej-pomocy/.
Gdzie powinna znajdować się apteczka pierwszej pomocy?
Apteczka pierwszej pomocy powinna znajdować się w łatwo dostępnym miejscu, znanym wszystkim pracownikom. Optymalne miejsce umieszczenia apteczki to centralne miejsce w zakładzie pracy, takie jak korytarz czy pomieszczenie socjalne. W przypadku większych zakładów zaleca się umieszczenie kilku apteczek w różnych strategicznych punktach, aby można było szybko dotrzeć do apteczki, niezależnie od miejsca wypadku.
Wyposażenie apteczek w zakładzie pracy – co musi znaleźć się w apteczce?
Jak wspomnieliśmy wcześniej, zawartość apteczki może być różna dla różnych zakładów pracy. Wyposażenie należy dostosować do występujących zagrożeń – ich rodzaju i natężenia. Każda apteczka powinna jednak zawierać podstawowe elementy pozwalające zaopatrywać typowe urazy. Wśród uniwersalnych, najbardziej podstawowych elementów, możemy wymienić:
Opatrunki i dezynfekcja
- Plastry samoprzylepne w różnych rozmiarach
- Plastry elastyczne
- Gaziki jałowe
- Bandaże elastyczne
- Środki dezynfekujące, preparaty do dezynfekcji ran
Narzędzia i przybory
- Nożyczki do opatrunków
- Narzędzia do usuwania ciał obcych
- Rękawiczki jednorazowe
- Maski chirurgiczne
- Maski i ustniki (które pozwolą na bezpieczne udzielenie pomocy)
Dodatkowe elementy wyposażenia apteczki w pracy
- Termometr bezdotykowy
- Środki przeciwbólowe (np. tabletki paracetamolu)
- Opaska uciskowa
- Koc termiczny ratunkowy
- Koc opatrunkowy/opatrunki na oparzenia (ważne w zakładach, w których występuje ryzyko pożaru)
- Preparaty do płukania do oczu (niezbędne w zakładach, w których występuje ryzyko dostania się do oczu szkodliwych substancji)
Regularne sprawdzanie i uzupełnianie apteczki
Jak wspomnieliśmy, bardzo ważne jest regularne sprawdzanie jej zawartości i uzupełnianie zużytych lub przeterminowanych produktów. Pracodawca powinien wyznaczyć osobę, która będzie odpowiedzialna za regularne kontrolowanie apteczek i dbanie o ich odpowiednie wyposażenie. Takie działanie powinno wykonywać się przynajmniej raz na kwartał. Aby o tym pamiętać, warto z góry wyznaczyć terminy takich przeglądów na przykład na cały rok. Osoba odpowiedzialna za stan apteczki powinna też pamiętać o jej bieżącym uzupełnianiu – najlepiej bezpośrednio po sytuacji, kiedy jakiś element wyposażenia został wykorzystany.
O czym pamiętać, kupując apteczkę? Podsumowanie
Zapewnienie odpowiedniego wyposażenia apteczki w pracy jest jednym z podstawowych obowiązków każdego pracodawcy. To nie tylko wymóg prawa, ale przede wszystkim troska o bezpieczeństwo pracowników. Pamiętajmy, że dobrze zaopatrzona apteczka może uratować życie. Oznakowanie apteczki, odpowiednia zawartość, umieszczenie jej w łatwo dostępnym miejscu oraz regularne sprawdzanie i uzupełnianie to najważniejsze, o czym trzeba pamiętać.
